Verslag 10: woensdag 18/11/2009, Project: Instroom, doorstroom en uitstroom van allochtone studenten in het Hoger onderwijs.
Aanwezig: Ansofie, Jasper, Liesbeth, Virginie, Sarah, Jochen, Carie en Kimberly
Verontschuldigd: Jonas
Voorzitter: geen voorzitterschap (Jonas: verontschuldigd)
Verslaggever: Ansofie
1.Feedback vorig verslag
De bespreking van het vorige verslag werd verschoven naar volgende week maandag omdat de voorzitter ‘Jonas’, wie vorige week verslaggever was, niet aanwezig kon zijn wegens ziekte. Er werd geen nieuwe voorzitter aangesteld aangezien we vandaag slechts enkele presentaties zouden houden.
2.Presentaties van de gelezen literatuur
Carie, Ansofie en Sarah presenteerden vandaag de PowerPoint presentaties omtrent de gelezen literatuur in functie van ons project.
Carie bracht als eerst haar presentatie ‘onderzoek allochtonen in het onderwijs’. Daarin beschreef ze:
Korte definitie, waarvan ze tot de conclusie kwam dat deze zeer ruim is en dat er geen sluitende definitie mogelijk is.
Definitie TMA: Dit zijn allochtonen van vooral Turkse origine
Cijfergegevens en grafieken:
Welke onderwijsvorm in het secundair door allochtonen het meest worden
Onderscheid tussen mannen en vrouwen
Onderscheid tussen autochtonen en TMA allochtonen
Slagen, niet slagen, of voordien stoppen in het onderwijs
Zittenblijvers <-> niet-zittenblijvers
Meer uitleg heeft ze niet meer gegeven want ook Liesbeth had dit onderzoek doorgenomen en in de vorige vergadering gepresenteerd. Daarna kwam Sarah aan het woord die ons informatie meedeelde over de gelezen tijdschriften omtrent diversiteit. In totaal heeft Sarah ….. tijdschriften gelezen:
‘CLB, dubbele rol: schoolondersteunend en bewaker van de rechten en het welzijn van de leerling’
Korte historiek: Daarin vertelde Sarah o.a. dat het CLB vroeger de naam droeg als het PMS. Het PMS staat voor Psycho-Medisch-Sociaal centrum, wat na verloop van tijd werd vervangen door het Centrum voor Leerlingen Begeleiding.
Spanningen: Sarah informeerde ons daarnaast ook dat er vaak spanningen zijn tussen de school en het CLB. Vroeger had je het PMS, die volledig gescheiden was van de school. Maar door de omvorming tot het CLB maken steeds meer scholen gebruik van die professionele aanpak wat leerlingenbegeleiding betreft. Daardoor is het voor de school vaak moeilijk om na te gaan waar de grens nu precies ligt tussen de school en het CLB. Vaak ervaart de school de inmenging van o.a. CLB als bedreigend. Het CLB weet namelijk soms meer van de leerling dan de school zelf.
2 verschillende visies: School wordt gezien als ‘aanpassend’, terwijl het CLB eerder emancipatorisch is. Daarmee bedoelt Sarah dat de school wil dat de leerlingen zich aanpassen aan de normen van de school, terwijl het CLB wil dat de leerlingen opkomen voor zichzelf, doen waar ze zich goed bij voelen, … Het probleem is echter dat er op die manier opnieuw spanningen ontstaan tussen het CLB en de school, omdat scholen niet altijd de gegevens van de leerlingen willen doorgeven aan het CLB. Leerlingenbegeleiding wordt hierdoor voor het CLB bemoeilijkt.
De organisatie zelf: Sarah vertelde ons hierbij dat het CLB als organisatie nog niet voldoende georganiseerd is. Dit omdat het CLB niet altijd gegevens van de school mee krijgt en omdat er zich ook vaak intern spanningen voordoen. De organisatie is ook nog niet voldoende naar buiten geprofileerd omdat deze zich nog te veel vast hangt aan het vroegere PMS.
‘Vlor (Vlaamse Onderwijs-Raad)
engagementsverklaring van het Vlaamse hoger onderwijs: diversiteit als meerwaarde’
Verdraagzaamheid: Ze willen o.a. dat racisme, segregatie en discriminatie uit het Hoger Onderwijs verbannen wordt.
Openheid: Samenwerken met allerlei scholen die diversiteit aanmoedigen.
Respect: Respect hebben voor iedereen, zowel voor autochtone als allochtone studenten. De andere aanvaarden zoals die is, en dus ook respect hebben voor diverse culturen.
Gelijke kansen: Afgestudeerden uit kansengroepen moeten gelijke kansen krijgen op de arbeidsmarkt.
‘HUB kiest voor DIVERSITEITSBELEID 2008-2015’
HUB wil dat er wordt omgegaan met diversiteit in het onderwijs. Diversiteit vraagt uiteraard een open houding; voor verschillende mensen, meningen en situaties. Hiervoor wil HUB dat de personeelsleden een training krijgen om te kunnen omgaan met diversiteit. Ook willen ze voor de studenten eye-opener.
Mogelijke factoren waarom studies niet afgewerkt worden
- Socio-economische situatie
- Leeftijd
- Etno-culturele achtergrond
- Schoolverleden
- Te weinig steun thuis
- Verkeerde studiemethode
- Niet vereiste competenties
Ondanks die factoren is het belangrijk dat er goeie begeleiding wordt gegeven die open staat voor iedereen en met als doel de slaagkansen te vergroten. Ook kan men voorzien van een aangepast leertraject waarbij studenten o.a. hun eerstejaarsopleiding kunnen spreiden over 2 jaar. Sarah vertelde ons ook dat het voor de arbeidsmarkt belangrijk is dat studenten o.a. sollicitatietrainingen krijgen en gecoacht worden door iemand uit het beroepsleven. Het is ook van groot belang dat er reclame wordt gemaakt voor job beurzen.
‘Multicultureel Promoteam Hoger Onderwijs Limburg’
Sarah vertelde ons dat het Multicultureel Promoteam Hoger Onderwijs, dat zich in Limburg bevindt, bestaat uit vrijwillige studenten die vertellen over hun ervaringen en hun toekomstplannen. Het team praat ook met ouders en volgen een opleiding improvisatietheater. Het doel van dit promoteam is echter om het aandeel van allochtone studenten in het Hoger Onderwijs te doen stijgen.
‘Tips in de omgang met anderstaligen’
Taalgebruik: Tijdens communicatie met een allochtoon hou je er best rekening mee langzaam en duidelijk te spreken. Er valt zeker ook op te letten met figuurlijk taalgebruik Gebruik en zeker geen gebroken Nederlands te spreken.
Aanmoediging: Eventueel open vragen stellen en de anderstalige expliciet durven aan te spreken Belangrijk is ook dat je zoveel mogelijk vertalingen vermijd opdat de anderstalige leert omgaan met de nieuwe taal.
Positief leerklimaat: Belangrijk is dat de anderstalige zich thuis voelt, ontspannen voelt. Wanneer je lacht is het beter dat je verwoord waarom je lacht opdat de anderstalige niet het gevoel krijgt dat hij/zij wordt uitgelachen.
Als laatste kwam ik aan het woord met 2 PowerPoint presentaties. Het was namelijk mijn opdracht de thesis ‘in –en doorstroom van allochtone studenten in het Hoger Onderwijs’ door te nemen en daarnaast nog diverse sites te bezoeken (zie vorige verslagen). Ten eerste presenteerde ik de thesis opgesteld door Aghajani Behrini Sanaz in het academiejaar 2005-2006. Daarin heb ik o.a. uitgelegd wat nu precies bedoeld wordt met instroom, doorstroom en uitstroom in het Hoger Onderwijs en wat daarvan de knelpunten zijn. Na mijn eerste presentatie ben ik direct begonnen met de volgende presentatie. Deze sites bevatten vooral informatie over diverse organisaties die met diversiteit te maken hebben.
1.Instroom, doorstroom en uitstroom van allochtone studenten
Definitie ‘allochtonen’: Het begrip ‘allochtonen’ is zeer ruim waardoor er geen sluitende definitie mogelijk is en het belangrijk is dat we deze dan ook afbakenen.
Categorisering: Belangrijk is dat we allochtonen niet in een categorie, groep plaatsen want dit werkt stigmatiserend. Ze krijgen het gevoel dat ze de enige zijn die behoeften hebben. Maar: “door de spreken van ‘allochtoon’, is dit geen categorisering?”
Instroom: daarin heb ik verteld dat het aandeel allochtonen in het Hoger Onderwijs zeer laag ligt. Slechts 1,89% zijn allochtoon. De oorzaken hiervoor zijn:
- Vaak achterstand in het onderwijs
- Watervalsyndroom is nefast voor de motivatie van scholieren
- Beperkte ondersteuning van de ouders
- Studiekosten
- Moeilijkheden bij de begeleiding van studiekeuze
Toelatingsexamens verhinderen personen met een lichte achterstand de kans om in het eerste jaar hun studiegenoten bij te benen.
Doorstroom: Daarin vertelde ik dat het voor allochtonen nog moeilijker is om door te stromen naar het 2e jaar in het Hoger Onderwijs. Velen haken af, waardoor dat het aandeel allochtonen nog meer daalt. Mogelijke oorzaken hiervoor zijn:
- Foute studiekeuze
- De taalkennis
- Trachten te studeren in niet- optimale omstandigheden
- Gebrek aan familiale ondersteuning
- Tekort aan diversiteit binnen het academisch personeel
- Niet altijd een dienst die zich met specifieke problemen van allochtone studenten bezighouden
- Vooroordelen en discriminatie
Uitstroom: Van de allochtone studenten die wel de stap naar het hoger onderwijs zetten, behaalt nog geen derde z’n diploma. Oorzaken hiervoor zijn:
- Geen uitgebreid netwerk
- Niet vertrouwd met verwachtingen van werkgevers
Allochtone afgestudeerden vaak opboksen tegen discriminatie. Sommige werkgevers verkiezen liever autochtonen dan allochtonen
Stukje geschiedenis: In de jaren ’50 kwam er door de democratisering van het onderwijs een stijging van jongeren uit de arbeidsklasse aan het Hoger Onderwijs. Maar nu komt de vraag of er ‘een nieuwe democratisering nodig’ is van het Hoger Onderwijs? Ja, want we leven in een kenniseconomie waardoor er een steeds grotere kloof heerst tussen allochtonen en autochtone (alsook tussen laaggeschoolden en hooggeschoolden).
Laag aandeel allochtone studenten: Hier herhaalde ik opnieuw dat het aandeel zeer laag ligt en dat het eerder vrouwen zijn dan mannen van allochtone afkomst die verder studeren. Dit omwille van hun cultuur. Mannen moeten vlug werk vinden om vrouw te kunnen onderhouden. Vrouwen hebben daardoor meer kans om verder te studeren.
2.Opzoekwerk sites omtrent de Instroom, doorstroom en uitstroom van Allochtone studenten
Site Kifkif: Kifkif is een beweging die strijdt tegen ongelijkheid en racisme. Daarvoor wil Kifkif wil meebouwen aan een interculturele samenleving die de actieve participatie van àlle burgers in onze democratische rechtstaat bevordert. Kifkif is daarnaast progressief, pluralistisch, solidair, antiracistisch en democratisch. Een aantal doelstellingen die ze willen bereiken zijn:
Een diversiteit aan stemmen en verhalen een forum bieden
De actieve participatie van álle burgers bevorderen.
Stereotiepe en negatieve beeldvorming ontkrachten.
De onafhankelijkheid en het unieke karakter van de organisatie bewaken.
Site Prismavzw: Prisma vzw werkt aan een samenleving die positief omgaat met diversiteit en waarin etnisch- culturele minderheden volwaardig deelnemen aan het maatschappelijke leven. Prismavzw kun je opsplitsen in 2 delen: je hebt enerzijds een Prisma diversiteitencentrum, en anderzijds een Prisma onthaalbureau.
Site Diversiteit in het onderwijs: Volgens deze site wordt diversiteit omschreven als alle mogelijke verschillen die kunnen bestaan tussen mensen die in onze maatschappij samenleven. Probleem is echter dat alle positieve aandacht vooral naar mensen gaat die in de norm van de samenleving passen. Daardoor ontstaat er een soort wij- zij polarisatie ontstaat die leidt tot in -en uitsluitingsmechanismen. In het onderwijs poogt men daarom om op alle mogelijke manieren toegankelijker te worden voor iedereen, hoe verschillend ook.
Site Foyer: Doel van de organisatie ‘foyer’ is het stimuleren van meertaligheid in onderwijs. Daarvoor willen ze ook dat er meer aandacht besteed wordt aan diversiteit in het onderwijs.
3.Bespreking van de presentaties
Na de presentaties kwamen we tot de conclusie dat er een aantal elementen zich telkens opnieuw herhaalden. Daarom hebben we een schema opgesteld waarin zich vooral de belangrijkste knelpunten situeren bij zowel de leerlingen, school, CLB, ouders als bij de werkgevers.
Ook zochten we naar een gepaste definitie voor ‘allochtoon’ om op die manier ons project af te bakenen. Het probleem is echter dat er niet echt een definitie voor bestaat, omdat deze zeer ruim is. Daarom zullen we in de komende vergaderingen bespreken over een gepaste definitie wat ‘allochtone studenten’ betreft.
Knelpunten bij:
- School
- Ouders
- CLB
- Leerlingen
- Werkgevers
- Te abstracte taalgebruik
- Niet goed geïnformeerd
- Vooroordelen
- Laag zelfbeeld
- Vooroordelen
- Niet neutrale houding van het onderwijs: het onderwijs is te doordrongen door Europese cultuur en houdt daarom weinig rekening met andere culturen.
- SES (= sociaal- economisch statuut) Dit wordt gemeten op basis van opleiding van de ouders, … .
- Maatschappelijke dimensie?
- Andere cultuur, normen en waarden
- Te hoge verwachtingen
- Tekort aan leerlingenbegeleiding
- Andere cultuur, waarden en normen
- Belemmering samenwerking met school
- Te zware of te lage richting kiezen (verkeerde richting)
- Racisme
- Te weinig diversiteit bij leerkrachten
- taalachterstand
- Profilering
- Taalachterstand
- Vooroordelen, minder verwachtingen van allochtonen
- Bieden gebrekkige steun
- Geen zelfreflectie
- Jongens verschillend met meisjes
- Jongens + meisjes
- Financiële problemen
- Gebrek aan steun van o.a. ouders
- Geen goede basis
- Trots hebben -> geen hulp nodig willen hebben
- Demotivatie, afhaken
- Integratie
- Kloof met studenten
- Niet realistisch over het Hoger Onderwijs
- Racisme
- Te weinig inmenging in Westerse culturen
- Verschillende leerattitudes
- BSO-> nood aan beter voorbereiding op Hoger Onderwijs
- Angst voor vervreemding/ verloochening van eigen cultuur
- Geen rolmodel
- Watervaleffect
- Faalangst
- Kenniseconomie (diploma + levenslang leren vereist)
- Kiezen vlugger universiteit -> aanzien ligt hoger
- Nood aan democratisering van het onderwijs
- Leeftijd
- Geen goede leeromgeving
- Integratie
- Gevoelig aan teveel aandacht
- Nood aan persoonlijke contacten
- Stigmatisering
- Andere vrije- tijdsbesteding
- Beschikken niet altijd over een rustige leeromgeving (studeerkamer, …)
4.Mogelijke oplossingen voor aandeel allochtone studenten in het Hoger Onderwijs te verhogen
Nadat we een tabel hadden opgesteld, zochten we naar mogelijke oplossingen om het aandeel van allochtone studenten in het Hoger Onderwijs te doen stijgen. Deze mogelijke oplossingen zijn:
- De ouders beter informeren
- Leerlingen informeren omtrent de verwachtingen, en hun mogelijkheden
- Leerlingen begeleiden en hen een realistischer beeld geven
- Financiële bijstand bieden
- Modulaire opleiding
- Tutorship
- Meer informatie verlenen aan het BSO, omtrent verder studeren
- CLB: minder vooroordelen, betere samenwerking met andere scholen, beter geïnformeerd worden omtrent diverse culturen
- Aangepast leertraject
- Training en diversiteit van leerkrachten
- Stage bij autochtonen
- SMART- project
- Gecoacht worden door iemand uit het beroepsleven
- Promoteam
- Schoolreglementering: rekening houden met feestdagen van zowel autochtonen als allochtonen
- Ouders actief betrekken
- Op tijd informeren over verder studeren
- Betere informatie bieden over studiebeurzen
- Mentor die meegroeit
- Extra cursussen voor toelatingsexamen
- Meer mogelijkheden om te studeren op school
- Leren leren
- Anonieme sollicitaties
- Werknemers en werkgevers training geven: ‘Hoe met allochtonen omgaan’.
- Assertiviteitscursussen bieden, en leren omgaan met kritiek
- Les in eigen taal????
- Minder onderscheid tussen jongens en meisjes
- Studentenverenigingen voor allochtonen
- Betere vrije tijdsbesteding voor allochtonen
5.Agendapunten volgende vergadering
Bespreking van de 2 verslagen van Jonas en Ansofie.
Presentatie van de gelezen literatuur door Jochen, Jasper, Kimberly, Jonas en Virginie.
Bespreking van de presentaties, waarbij belangrijke elementen, knelpunten en oplossingen aan de lijst zal worden toegevoegd.
Eventueel zoeken naar een definitie voor ‘allochtonen’ die voor ons project van toepassing zal zijn.